Έντομο τρώει το πλαστικό! Απίστευτη ανακάλυψη

Επιστήμονες στη Βρετανία και στην Ισπανία ανακάλυψαν ένα έντομο που τρώει πλαστικά και ελπίζουν ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να «ξαλαφρώσει» τις χωματερές και τους ωκεανούς από τους τόνους των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν εκεί.

Πρόκειται για την προνύμφη του κηρόσκορου (Galleria mellonella), μιας παρασιτικής πεταλούδας που αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για τους έλληνες και λοιπούς ευρωπαίους μελισσοκόμους, καθώς εισχωρεί στις κυψέλες για να εναποθέσει τα αυγά της, τα οποία, όταν εκκολαφθούν και βγουν οι προνύμφες, καταστρέφουν τις κηρήθρες.

Όταν ακόμη είναι σε μορφή κάμπιας (προνύμφης), το εν λόγω έντομο αποδείχθηκε, μετά από πειράματα, ότι είναι σε θέση να τρώει όχι μόνο κηρήθρες αλλά και πολυαιθυλένιο, ένα από τα πιο ανθεκτικά και ευρέως χρησιμοποιούμενα πλαστικά διεθνώς.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Πάολο Μπομπέλι του Τμήματος Βιοχημείας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», παρατήρησαν ότι περίπου 100 κάμπιες κηρόσκορου κατανάλωσαν 92 μιλιγκράμ (χιλιοστόγραμμα) πλαστικού μέσα σε 12 ώρες.

Σε λιγότερη από μια ώρα, τα έντομα αυτά είχαν ανοίξει τρύπες σε μια πλαστική σακούλα μέσα στην οποία βρίσκονταν. Ο ρυθμός αυτός είναι πολύ ταχύτερος από εκείνο ορισμένων βακτηρίων που έχουν ανακαλυφθεί ότι επίσης βιοδιασπούν το πλαστικό, αλλά με ταχύτητα μόνο 0,13 μιλιγκράμ τη μέρα.

«Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο, που θα μας βοηθήσει να ξεφορτωθούμε όλα αυτά τα πλαστικά απόβλητα από πολυαιθυλένιο, τα οποία συσσωρεύονται σε χωματερές της ξηράς και στις θάλασσες» δήλωσε ο Μπομπέλι.

Το κερί της κηρήθρας είναι ένα πολυμερές, ένα είδος «φυσικού πλαστικού» με χημική δομή που μοιάζει με του πολυαιθυλενίου. Οι εν λόγω κάμπιες -που χρησιμοποιούνται ήδη ως δόλωμα από τους ερασιτέχνες αλιείς- δεν διασπούν απλώς το πλαστικό σε μικρότερα κομμάτια, αλλά μεταβάλλουν τη χημική δομή του σε γλυκόλη αιθυλενίου.

Αν οι ερευνητές εντοπίσουν ένα συγκεκριμένο ένζυμο -ή ένα βακτήριο που ζει μέσα στην κάμπια- στο οποίο οφείλεται η ικανότητα του εντόμου να τρώει πλαστικά, τότε αυτή η ουσία θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε μαζική κλίμακα με μεθόδους βιοτεχνολογίας, χωρίς να χρειάζεται να διασπείρει κανείς τα ίδια τα έντομα για να τρώνε τα απανταχού πλαστικά.

Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι παγκοσμίως παράγονται περίπου 80 εκατομμύρια τόνοι πολυαιθυλενίου, το οποίο χρησιμοποιείται σε ποικίλες χρήσεις, όπως πλαστικές σακούλες και συσκευασίες. Αποτελεί σχεδόν το 40% των πλαστικών προϊόντων που παράγονται στην Ευρώπη και χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστεί μόνο του στη φύση

πηγη NEWSIT 

Mελισσοκομικοι χειρισμοι Aπριλιου

Ο μήνας αυτός της Άνοιξης, που με τον ερχομό του απομακρύνεται ο κίνδυνος παρατεταμένων δυσμενών καιρικών συνθηκών για την μελισσοκομία, είναι η πιο πλήρης μελισσοκομική περίοδος. Αναφέρομαι βέβαια, τόσο στη δραστηριότητα των μελισσοσμηνών, όσο και στις εργασίες του μελισσοκόμου.
• Η άνοδος της θερμοκρασίας του αέρα, η προοδευτική αύξηση του αριθμού ωρών ηλιακού φωτός, η επαρκής εδαφική υγρασία από τις χειμωνιάτινες και ανοιξιάτικες βροχές, "ζωντανεύουν" τη φύση και τα μελισσοσμήνη.
• Το φρέσκο νέκταρ και η γύρη έρχονται στην κυψέλη σε μεγαλύτερες ποσότητες, η βασίλισσα γεννά τα περισσότερα αυγά από κάθε άλλη περίοδο του έτους, καινούργιες κηρήθρες κτίζονται, ο αριθμός των κηφήνων αυξάνει, εμφανίζονται τα "ξεκινήματα" βασιλικών κελιών. Όλα τα παραπάνω θα έχουν φυσική κατάληξη προς τα μέσα ή το τέλος του μήνα, τη σμηνουργία, για τον πολλαπλασιασμό του είδους.
• Ο μελισσοκόμος με τη σειρά του έχει πολλές εργασίες να κάνει που θα σημαδέψουν την επιτυχία αυτής της χρονιάς και της επόμενης.
• Παράγει ή προμηθεύεται νέες βασίλισσες για την αντικατάσταση των ηλικιωμένων, μη παραγωγικών ή ακατάλληλων βασιλισσών.
• Επιθεωρεί τακτικά τα μελίσσια του για να προλάβει τις ανάγκες τους σε νέα φύλλα κηρήθρας ή πρόσθετου χώρου για την επέκταση της γονοφωλιάς, προσθήκη ορόφων, πρόληψη και καταστολή της σμηνουργίας, διαπίστωση και αντιμετώπιση ασθενειών κλπ.
• Μεταφέρει τα μελίσσια του σε περιοχές με πλούσια νεκταροέκκριση ή μελιτοέκκριση με στόχους, την κάλυψη των μεγάλων αναγκών των σμηνών σε τροφές για την εκτροφή γόνου, την δημιουργία αποθεμάτων για τον επόμενο μήνα, σε μερικές περιπτώσεις την πραγματοποίηση πρώιμου τρύγου μελιού, αλλά και την συμπληρωματική τροφοδότηση όταν οι ανωτέρω προσδοκίες δεν πραγματοποιηθούν από δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή ανεπιτυχείς μεταφορές.

Ο μήνας αυτός λοιπόν τα έχει όλα : μεγάλη δραστηριότητα και ανάπτυξη των μελισσιών, πολλές εργασίες και απασχόληση για τον μελισσοκόμο.

Βασίλισσες
Μέριμνα του κάθε μελισσοκόμου πρέπει να είναι η αντικατάσταση κάθε χρόνο του ½ ή 1/3 των βασιλισσών των μελισσιών του. Στο συμπέρασμα αυτό έχουμε καταλήξει μετά από μακρόχρονη ερευνητική εργασία στη χώρα μας. Ο μελισσοκόμος πρέπει να επιλέξει την καταλληλότερη μέθοδο βασιλοτροφίας που ταιριάζει στην επιχείρηση του ή την πλέον αξιόπιστη μονάδα παραγωγής και εμπορίας βασιλισσών. Η βασιλοτροφία προϋποθέτει επιλογή και σ' αυτό βοηθά η καταγραφή των αποτελεσμάτων τις δύο προηγούμενες χρονιές. Επιλέγονται μελίσσια που παρήγαγαν το περισσότερο μέλι. Δεν χρησιμοποιούμε μελίσσια επιθετικά ή που έχουν εμφανίσει ασθένειες του γόνου, όπως ασκοσφαίρωση ή σηψηγονία. Από τα μελίσσια που επιλέγονται άλλα χρησιμοποιούνται για την εκτροφή κηφήνων που θα συζευχθούν με τις παρθένες βασίλισσες και τα υπόλοιπα για την λήψη των προνυμφών που θα εξελιχθούν σε βασίλισσες.
• Η προετοιμασία των μελισσιών για την παραγωγή κηφήνων ξεκινά 20 ημέρες πριν τον εμβολιασμό των προνυμφών σε βασιλικά κελιά. Υπολογίζεται ότι για κάθε μία βασίλισσα πρέπει να παράγουμε τουλάχιστον 100 κηφήνες.
• Λαμβάνουμε μέτρα ώστε ν' αυξήσουμε τις πιθανότητες οι εκλεκτοί κηφήνες να συζευχθούν με τις βασίλισσες, όπως απομονωμένες περιοχές, πρώιμη έναρξη βασιλοτροφίαςπριν τα υπόλοιπα μελίσσια βγάλουν πολλούς κηφήνες κλπ.
• Η παραγωγή των κηφήνων γίνεται, δίνοντας στα μελίσσια που θέλουμε συρματωμένα πλαίσια χωρίς φύλλο κηρήθρας με ταυτόχρονη τροφοδότηση, ώστε να κτισθούν και να γεννήσει η βασίλισσα στα κηφηνοκελλιά.

Σμηνουργία
Η σμηνουργία, όπως γράψαμε παραπάνω, είναι φυσικά εξέλιξη της ανάπτυξης του σμήνους για τον πολλαπλασιασμό του και είναι δύσκολο να πάμε ενάντια στη φύση. Παρ' όλα αυτά, εάν το αφήσουμε ανεξέλεγκτο, έχουμε δραματική μείωση της παραγωγής μελιού. Γενικότερα όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι νέες βασίλισσες, καλές κηρήθρες, έγκαιρη προσθήκη ορόφων, επαρκής αερισμός περιορίζουν την εκδήλωση του φαινομένου. Η καταστολή της σμηνουργίας, αν εκδηλωθεί, είναι πιο δύσκολη. Καταστροφή των βασιλικών κελιών (συλλογή βασιλικού πολτού), περιορισμός της βασίλισσας, τρυγητός του μελιού, δημιουργία παραφυάδων με βασιλικά κελιά σμηνουργίας, είναι μερικά από τα μέτρα που εφαρμόζονται, όλα όμως έχουν μειονεκτήματα. Το τελευταίο έχει τα μειονεκτήματα της μη προγραμματισμένης αύξησης και της απόκτησης βασιλισσών με αυξημένη τάση σμηνουργίας, είναι όμως και το συνηθέστερο μέτρο καταστολής.

Πρώιμος Τρύγος
Η πορτοκαλιά και το ανοιξιάτικο πεύκο δημιουργούν αρκετές χρονιές τις προϋποθέσεις πρώιμου τρύγου. Το μέλι της πορτοκαλιάς, είναι από τα ευγευστότερα και πλέον εμφανισιακά μέλια της χώρας μας, πρέπει να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής του στη συνολική ελληνική παραγωγή σύμφωνα με τις δυνατότητες νεκταροέκκρισης του δένδρου, αλλά και τις μεγάλες εκτάσεις που καταλαμβάνει (δεύτερο σε αριθμό στη χώρα μας μετά την ελιά). Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να εξαλειφθούν ή περιορισθούν οι κίνδυνοι θανάτωσης των μελισσών από τη χρήση παρασιτοκτόνων στα εσπεριδοειδή και να προετοιμασθούν έγκαιρα τα μελισσοσμήνη από την πλευρά των μελισσοκόμων. Στις πρώιμες χρονιές που η ανθοφορία της πορτοκαλιάς ξεκινά πολύ νωρίς (Μάρτιο), είναι αμφίβολο αν είναι έτοιμα τα μελισσοσμήνη. Αντίθετα, όψιμη ανθοφορία της πορτοκαλιάς, εγγυάται πρώιμο τρύγο.
• Το ανοιξιάτικο πεύκο επίσης είναι μια πηγή μελιού που αξιοποιείται μερικώς. Με χειρισμούς όπως, πρώιμη έξοδος των μελισσιών το προηγούμενο φθινόπωρο από το πεύκο, μεταφορά τους το χειμώνα σε ανθοφορίες πλούσιες σε γύρη (όψιμη σουσούρα, φουντουκιά, σκλήθρα, καραγάτσι κ.α.), τροφοδοτήσεις τον Φεβρουάριο- Μάρτιο ή επιτυχημένη ανθοφορία αμυγδαλιάς και βερικοκιάς, μπορούμε να εκμεταλλευθούμε από τα μέσα Μαρτίου έως και τέλη Απριλίου το ανοιξιάτικο πεύκο για παραγωγή μελιού.
• Σημειωτέον ότι πορτοκαλιά και πεύκο ενδείκνυνται για παραγωγή μελιού σε σεξιόν (μελικηρίδια). Αν παρά ταύτα δεν πραγματοποιήσουμε τρύγο τον Απρίλιο, στην πορτοκαλιά ή το πεύκο, τα αποθέματα μελιού θα αξιοποιηθούν σε επόμενους Μαγιάτικους τρύγους ή στην κάλυψη των μεγάλων αναγκών των σμηνών για τη διατροφή τον Μάιο.

Ασθένειες
Τον Απρίλιο είναι αρκετά συχνή η εμφάνιση ασκοσφαίρωσης στα μελίσσια μας, όπως και η εμφάνιση της λεγόμενης "ασθένειας του Μαΐου".
• Για την ασκοσφαίρωση δεν συνιστάται η εφαρμογή μυκητοκτόνων. Είναι ευκαιρία όμως τον Απρίλιο να αλλάξουμε τις βασίλισσες στα μελισσοσμήνη που θα την παρουσιάσουν και να τα' αποκλείσουμε από τα προγράμματα αύξησης ή αναπαραγωγής.
• Η "ασθένεια του Μαΐου" (λέγεται έτσι γιατί εμφανίζεται τον Μάιο σε βορειότερες χώρες), παρουσιάζεται στη χώρα μας τον Απρίλιο. Στην πραγματικότητα δεν είναι ασθένεια, αλλά μία μη φυσιολογική κατάσταση νεαρών εργατριών μελισσών που ασχολούνται με τη διατροφή του γόνου. Συμβαίνει όταν ξαφνικές δυσμενείς καιρικές συνθήκες, σταματήσουν τη συλλογή νερού από τις συλλέκτριες και οι παραμάνες μέλισσες δεν έχουν στη διάθεσή τους νερό να διαλύσουν τη γύρη που κατανάλωσαν σε μεγάλες ποσότητες για τη διατροφή του γόνου. Οι κοιλιές τους πρήζονται, αν πιεσθούν βγάζουν μια πηκτή κίτρινη πάστα, ενώ μαζεύονται κατά σωρούς στην είσοδο της κυψέλης. Ξεχωρίζουν από τις συλλέκτριες μέλισσες ως γνωστόν από το άφθαρτο τρίχωμα του σώματός τους. Περιορίζεται η μη φυσιολογική αυτή κατάσταση με τροφοδότηση με νερό ή πολύ αραιό σιρόπι (π.χ. 1 : 5, ζάχαρη : νερό) και με αλλαγή τοποθεσίας των μελισσιών.
_________________

ΠΡΩΤΕΪΝΟΥΧΟΣ ΤΡΟΦΗ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

ΥΛΙΚΑ	ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΓΥΡΗΣ %	ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΓΥΡΗΣ %
Άχνη ζάχαρη	40	40
Σογιάλευρο	20	20
Μαγιά αρτοποιίας	5	15
Γύρη	10	0
Μέλι	10	10
Νερό	15	15
Σύνολο	100	100
Πρωτεΐνες	13	13.5
Υδατάνθρακες	53	52

            Το σογιάλευρο πρέπει να είναι πολύ καλά αλεσμένο όπως το αλεύρι σιταριού και να περιέχει λιπαρές ουσίες σε ποσοστό μικρότερο από 7%.

            Η μαγιά αρτοποιίας να είνα κατά προτίμηση φρέσκη και όχι αποξηραμένη, γιατί έχει πιό πολλά θρεπτικά συστατικά και είναι φθηνότερη.

            Η γύρη να είναι φρέσκη και διατηρημένη στην κατάψυξη. Να αποφεύγουμε την αποξηραμένη και άγνωστης προέλευσης γύρη. Ο ασφαλέστερος τρόπος είναι να τη συλλέγουμε από δικά μας υγιή μελίσσια. Επίσης το μέλι να προέρχεται από δικά μας υγιή μελίσσια.

 Πασχάλης Χαριζάνης

 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

     

   

 Υπάρχουν πολλοί τρόποι παραγωγής βασιλικού πολτού. Κάθε τρόπος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Με τους πιο πολύπλοκους και συστηματικούς τρόπους παράγονται οπωσδήποτε μεγαλύτερες ποσότητες βασιλικού πολτού.

            Όλοι οι μέθοδοι παραγωγής βασιλισσών, είναι και τρόποι παραγωγής βασιλικού πολτού.  Η διαφορά βρίσκεται στο ότι η παραγωγή βασιλικού πολτού, είναι το πρώτο στάδιο της παραγωγής βασιλισσών. Την άνοιξη, που είναι η ευνοϊκότερη εποχή για την ανάπτυξη του μελισσιού, είναι και η καταλληλότερη εποχή για την παραγωγή βασιλικού πολτού. Επίσης ο μελισσοκόμος μπορεί να προσαρμόσει μια μέθοδο στις δικές του δυνατότητες και απαιτήσεις.

            Η τροφοδότηση ευνοεί πάντοτε την παραγωγή βασιλικού πολτού, ανεξάρτητα από τη μέθοδο που ακολουθούμε, όταν μάλιστα συνοδεύεται και με υποκατάστατο γύρης.

            Υπάρχουν πολλοί τρόποι παραγωγής βασιλικού πολτού, μερικοί από τους οποίους περιγράφονται παρακάτω.

Α.  ΑΠΟ  ΒΑΣΙΛΙΚΑ  ΚΕΛΙΑ  ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑΣ

            Τα βασιλικά κελιά που κάνουν τα μελίσσια την εποχή της σμηνουργίας είναι συνήθως στην άκρη και ιδίως στο κάτω μέρος της κηρήθρας. Ο αριθμός των βασιλοκυττάρων που κατασκευάζει ένα μελίσσι, εξαρτάται από το πόσο πληθυσμό έχει, και από τη φυλή που ανήκει. Όμως το μελίσσι δεν κατασκευάζει όλα τα βασιλικά κελιά σε μία ημέρα, αλλά τμηματικά σε διάστημα μερικών ημερών. Για το λόγο αυτό βρίσκουμε βασιλοκύτταρα σμηνουργίας που περιέχουν προνύμφες διαφορετικής ηλικίας μέχρι και κελιά που έχουν ήδη σφραγιστεί.

            Η εξαγωγή του βασιλικού πολτού γίνεται είτε στο μελισσοκομείο, είτε μέσα στο εργαστήριο. Εξετάζουμε κάθε πλαίσιο χωριστά, απομακρύνουμε τις μέλισσες από το πλαίσιο, και αφού αφαιρέσουμε την προνύμφη από το βασιλοκύτταρο, συλλέγουμε το βασιλικό πολτό με ένα κουταλάκι ή πιο συστηματικά με κάποια ειδική συσκευή. Ο βασιλικός πολτός πριν τοποθετηθεί σε δοχείο συσκευασίας, πρέπει να φιλτράρεται διότι περιέχει κομμάτια κερί και αποδερματώσεις των προνυμφών. Αν θέλουμε να συλλέξουμε το βασιλικό πολτό στο εργαστήριο, τότε κόβουμε με οδοντωτό μαχαίρι όλα τα βασιλοκύτταρα βαθιά από τη βάση τους. Στο εργαστήριο, ακολουθούμε την ίδια διαδικασία όπως εκείνη της υπαίθρου.

            Από τον τρόπο αυτό παραγωγής βασιλικού πολτού έχουμε δύο ωφέλειες, τη συλλογή βασιλικού πολτού και την καταστολή της σμηνουργίας. Χρειάζεται όμως πολύ προσοχή διότι εάν ξεχάσουμε έστω και ένα βασιλοκύτταρο, δεν θα εμποδίσουμε τη σμηνουργία.

Β.  ΑΠΟ  ΒΑΣΙΛΟΚΥΤΤΑΡΑ  ΔΙΑΣΩΣΗΣ  ΚΑΙ  ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

            Τα βασιλοκύτταρα αντικατάστασης είναι σαν αυτά της σμηνουργίας με τη διαφορά ότι είναι πολύ πιο λίγα από εκείνα της σμηνουργίας και βρίσκονται στο κέντρο της κηρήθρας. Ο τρόπος συλλογής βασιλικού πολτού από τα βασιλοκύτταρα αυτά, είναι όμοιος με εκείνον της σμηνουργίας.

            Υπάρχουν πολλοί τρόποι παραγωγής βασιλοκυττάρων διάσωσης.

            α.  Αφαιρώντας τη βασίλισσα από το μελίσσι.

            β.  Με περιορισμό της βασίλισσας σε έναν όροφο της κυψέλης, με τη χρήση                βασιλικού διαφράγματος.

            γ.  Με τον περιορισμό της βασίλισσας σε ένα ή δύο πλαίσια του ιδίου ορόφου             με τη χρήση κάθετου διαφράγματος ή πλαισιοθήκης.

            Στους παραπάνω χειρισμούς, ανάλογα με τη μέθοδο, κάνουμε και ανάλογες ενέργειες (τροφοδότηση, τοποθέτηση κηρηθρών με γόνο κλπ.) που βοηθούν στη μεγιστοποίηση της παραγωγής.

Γ.  ΑΠΟ  ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΕΝΑ  ΒΑΣΙΛΟΚΥΤΤΑΡΑ

1.  Χρησιμοποίηση ορφανού μελισσιού.

            Η αφαίρεση της βασίλισσας από ένα μελίσσι πριν τοποθετηθούν τα εμβολιασμένα τεχνητά βασιλικά κελιά είναι μία από τις συστηματικές μεθόδους παραγωγής βασιλικού πολτού. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές της μεθόδου αυτής, αλλά εδώ θα περιγραφεί μόνο μία από αυτές. Ο εμβολιασμός γίνεται με προνύμφες εργατριών ηλικίας μιας ημέρας.

            Την 3η ημέρα από τον εμβολιασμό (72 ώρες), τα εμβολιασμένα βασιλικά κελιά έχουν τη μεγαλύτερη ποσότητα βασιλικού πολτού. Αμέσως μετά τη συλλογή του βασιλικού πολτού μπορούμε να εμβολιάσουμε στην ίδια κυψέλη και μάλιστα να κάνουμε και τρεις συνεχόμενους εμβολιασμούς. Μετά θα πρέπει να ενισχύσουμε το μελίσσι με σφραγισμένο γόνο στη θέση των κηρηθρών που εκκολάφθηκε ο γόνος. Καταστρέφουμε τα φυσικά βασιλοκύτταρα που τυχόν έκτισαν οι εργάτριες. Μπορούμε μετά να κάνουμε 2-3 ακόμα συνεχόμενους εμβολιασμούς. Μετά θα πρέπει να σταματήσουμε και να επαναφέρουμε το μελίσσι αυτό στην αρχική του κατάσταση, εισάγοντας μια γονιμοποιημένη βασίλισσα ή σφραγισμένο βασιλοκύτταρο για να αποκτήσει νέα βασίλισσα. Σε όλο το διάστημα των εμβολιασμών πρέπει να τροφοδοτούμε συνεχώς.

            Όταν κάνουμε συστηματική παραγωγή βασιλικού πολτού, μπορούμε να έχουμε διαφορετικές ομάδες μελισσιών στο μελισσοκομείο μας, τις οποίες κάθε φορά θα ορφανεύουμε για να εμβολιάζουμε.

            Με τον τρόπο αυτό στο τέλος μιας περιόδου, θα έχουμε σε όλα μας τα μελίσσια νέες βασίλισσες. Ο αριθμός των κελιών, που θα εμβολιάζεται σε κάθε μελίσσι εξαρτάται από τον πληθυσμό του. Συνήθως 50 κελιά είναι ένας λογικός αριθμός.

2.  Χρησιμοποίηση μελισσιού ΄Εναρξης - Αποπεράτωσης (μελίσσι με βασίλισσα)

            Η μέθοδος αυτή παραγωγής βασιλικών κελιών έχει πολλά πλεονεκτήματα, γιατί παράγονται συνεχώς βασιλικά κελιά με την παρουσία και της βασίλισσας μέσα

 στο μελίσσι. Αυτό σημαίνει ότι το μελίσσι θα μπορεί μόνο του να συντηρηθεί, χωρίς να αδυνατίσει. Το μελίσσι αυτό είναι παρόμοιο με το μελίσσι αποπεράτωσης της κλασσικής μεθόδου βασιλοτροφίας. Επειδή όμως υπάρχουν αρκετές αλλαγές, για το λόγο αυτό περιγράφεται πάλι με λεπτομέρεια (Εικ. 1).

Αποτελείται από τρεις ορόφους. Ο μεσαίος όροφος μπορεί να είναι ρηχός. Το μελίσσι αυτό πρέπει να έχει πάρα πολύ πληθυσμό για να καλύψει τα πλαίσια και των τριών ορόφων. Για να δημιουργήσουμε τέτοιο μελίσσι, 10 περίπου ημέρες πριν την έναρξη των εμβολιασμών το ενισχύουμε με πλαίσια που περιέχουν σφραγισμένο

Εικόνα 1. Το μελίσσι έναρξης - αποπεράτωσης και η διάταξη των πλαισίων του επάνω ορόφου του.

(εκκολαπτόμενο) γόνο. Συγχρόνως, αρχίζει συστηματική τροφοδότηση με σιρόπι και υποκατάστατο γύρης. Η εντατικότητα της τροφοδότησης θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες ανθοφορίας. Όταν το μελίσσι είναι έτοιμο όπως το θέλουμε, κάνουμε την προετοιμασία για να αρχίσουν οι εμβολιασμοί.

1)    Βρίσκουμε τη βασίλισσα και την περιορίζουμε στον κάτω όροφο (πάτωμα 1), μαζί με τα πλαίσια που περιέχουν σφραγισμένο ή εκκολαπτόμενο γόνο. Φροντίζουμε στον κάτω όροφο να υπάρχουν και πλαίσια με μέλι και γύρη.

2)   Στον μεσαίο όροφο (πάτωμα 2) υπάρχει μόνο μέλι.

3)   Στον τελευταίο όροφο (πάτωμα 3), τοποθετούμε τον ανοιχτό γόνο. Η διάταξη των πλαισίων φαίνεται στην εικόνα 1.

4)   Μεταξύ των ορόφων, τοποθετούμε διαφράγματα βασίλισσας.

5)   Γεμίζουμε με σιρόπι τον τροφοδότη που βρίσκεται στον όροφο 3 και τοποθετούμε υποκατάστατο γύρης πάνω στα πλαίσια.

6)   Την επόμενη ημέρα από την προετοιμασία της κυψέλης, τοποθετούμε τα εμβολιασμένα βασιλικά κελιά, στο κέντρο του τρίτου ορόφου. Πενήντα εμβολιασμένα κελιά, είναι ένας λογικός αριθμός που θα μπορέσει το μελίσσι να θρέψει καλά.

7)   Την 3η ημέρα από τον εμβολιασμό (72 ώρες) βγάζουμε το πλαίσιο με τα εμβολιασμένα βασιλικά κελιά και συλλέγουμε το βασιλικό πολτό, αφού προηγουμένως αφαιρέσουμε τις προνύμφες. Η συλλογή του βασιλικού πολτού γίνεται με ένα κουταλάκι ή πιο συστηματικά με κάποια ειδική συσκευή.

8)   Αμέσως μετά τη συλλογή του βασιλικού πολτού κάνουμε εμβολιασμό στα ίδια βασιλικά κελιά και τα τοποθετούμε στην ίδια θέση, όπως προηγουμένως. Πριν την τοποθέτηση, όμως των εμβολιασμένων βασιλικών κελιών για δεύτερη φορά ελέγχουμε όλα τα πλαίσια του τρίτου ορόφου για φυσικά βασιλοκύτταρα, που τυχόν έκτισαν οι μέλισσες, τα οποία και καταστρέφουμε. Στον χειρισμό αυτό κάνουμε και τροφοδότηση.

9)   Πριν γίνει ο τρίτος εμβολιασμός κάνουμε την αναδιάρθωση των πλαισίων της κυψέλης. Τα πλαίσια με τον σφραγισμένο γόνο από τον τρίτο όροφο μεταφέρονται στον πρώτο όροφο και τα πλαίσια του ανοιχτού γόνου από τον πρώτο όροφο μεταφέρονται στον όροφο 3. Στο χειρισμό αυτό προσέχουμε να μη μεταφερθεί κατά  λάθος η βασίλισσα στον όροφο 3. Τροφοδοτούμε με σιρόπι και υποκατάστατο γύρης, αν έχουν πάρει το προηγούμενο.

            Ανά δύο εμβολιασμούς κάνουμε την αναδιάρθρωση των πλαισίων στους ορόφους 1 και 3. Η αναδιάρθρωση αυτή γίνεται για να έχουμε τη σωστή ηλικία γόνου σε κάθε όροφο. Στον όροφο 1, ο σφραγισμένος γόνος όταν εκκολαφθεί θα δώσει χώρο για την ωοτοκία της βασίλισσας. Ο ανοιχτός γόνος στον όροφο 3 θα προσελκύσει τις παραμάνες μέλισσες κοντά στα εμβολιασμένα βασιλικά κελιά. Τον όροφο 2 μαζί με τα δύο βασιλικά διαφράγματα τα τοποθετούμε, για να δημιουργήσουμε μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ βασίλισσας και εμβολιασμένων βασιλικών κελιών. Η παρεμβολή του ορόφου 2 είναι πιο απαραίτητη σε περίοδο έλλειψης ανθοφορίας.

            Μπορούμε να κάνουμε έξι ή και περισσότερους συνεχείς εμβολιασμούς. Ο αριθμός των εμβολιασμών θα εξαρτηθεί από τη δύναμη του μελισσιού. Μετά θα πρέπει να γίνει μια μεγάλη διακοπή (20-30 ημερών) για να μπορέσει το μελίσσι να «ξεκουραστεί». Μπορούμε να δημιουργήσουμε δύο ομάδες τέτοιων μελισσιών και να τις χρησιμοποιούμε εναλλακτικά. Τέλος θα χρειάζεται να αφαιρούμε πλαίσια με μέλι για να μη δημιουργείται μπλοκάρισμα του γόνου.

            Κάθε εμβολιασμένο βασιλικό κελί μετά από 3 μέρες δίνει περίπου 0,25 g βασιλικό πολτό. Δηλαδή 4-5 κελιά δίνουν 1 g και κάθε κυψέλη με 50 κελιά δίνει σε κάθε εμβολιασμό 10 g βασιλικό πολτό.

            ΄Ενας μελισσοκόμος με 20 μελίσσια έναρξης-αποπεράτωσης μπορεί σε 2 μήνες να βγάλει εύκολα 1200 με 1300 g βασιλικού πολτού. Το σημαντικό στη μέθοδο αυτή είναι ότι τα μελίσσια αυτά μπορούν να παράγουν βασιλικό πολτό για πολλούς μήνες και να παραμένουν μέχρι το τέλος πολύ δυνατά. Αν τα μελίσσια αυτά μεταφερθούν σε περιοχή με καλή μελιτοφορία, τότε θα γλιτώσουμε την τροφοδότηση και θα έχουμε και παραγωγή μελιού.

Δ.  Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ  ΤΟΥ  ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ  ΠΟΛΤΟΥ

            Ο βασιλικός πολτός διατηρείται εύκολα. Αμέσως μετά τη συλλογή του πρέπει να φιλτράρεται με λεπτό πανί ή με λεπτή νάϋλον σίτα και να τοποθετείται αμέσως στο ψυγείο σε θερμοκρασία περίπου 1-2 ^οC. Αν χρειασθεί να συντηρήσουμε το βασιλικό πολτό για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε χρειάζεται να τοποθετηθεί στην κατάψυξη. Τα φιαλίδια πρέπει να είναι γεμάτα και κλεισμένα για να μην έρχεται ο βασιλικός πολτός σε επαφή με τον αέρα (οξυγόνο). Επίσης θα πρέπει να τυλίγονται και με φύλλο αλουμινίου για να προστατεύονται από το φως.

                        ΄Αλλος τρόπος διατήρησης του βασιλικού πολτού, είναι η ανάμιξή του με μέλι σε αναλογία γύρω στα 30 g σε κάθε Kg μέλι. Το μέλι δεν πρέπει να είναι ρευστό γιατί σαν ελαφρύτερος που είναι ο βασιλικός πολτός, ανεβαίνει στην επιφάνεια και έτσι δεν έχουμε ομοιόμορφη ανάμιξη. Το καταλληλότερο μέλι είναι το λεπτοκρυσταλλωμένο. Το μέλι αυτό, όταν τοποθετηθεί στο ψυγείο, έχει την υφή του πηχτού βουτύρου και με τον τρόπο αυτό ο βασιλικός πολτός μένει ομοιόμορφα αναμιγμένος.

            Μία τελευταία μέθοδος συντήρησης του βασιλικού πολτού είναι η αποξήρανση. Η αποξήρανση γίνεται με λυοφιλίωση δηλαδή η απομάκρυνση του νερού σε κενό αέρος και σε θερμοκρασίες κατάψυξης.

Πασχάλης Χαριζάνης

                                                                               Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μελισσοκομικοί Χειρισμοί Μαρτιου

ΜΑΡΤΙΟΣ

«Τον Μάρτη μετράνε τα μελίσσια»

Η σοφή αυτή κουβέντα που λέγεται στο Βάβδο, το όμορφο χωριό της ορεινής Χαλκιδικής, δείχνει ότι ο μήνας Μάρτιος είναι σημείο καμπής στην εξέλιξη ενός μελισσοκομείου μέσα στο έτος. Ο Μάρτιος είναι ένας μήνας με μεγάλη αστάθεια, όσον αφορά τα κλιματολογικά φαινόμενα. Σχεδόν κάθε χρόνο στη διάρκεια αυτού του μήνα σημειώνονται σε πολλά μέρη της χώρας μας, θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, μερικές φορές ισχυροί παγετοί, που έχουν καταστρεπτική επίδραση στα ήδη ανθισμένα οπωροφόρα δένδρα. Ταυτόχρονα στη διάρκεια της ημέρας οι ανώτερες θερμοκρασίες φθάνουν και ξεπερνούν τους 20ο C, ιδιαίτερα στις νότιες ζεστές περιοχές, όπου τα διαστήματα με ευνοϊκές θερμοκρασίες για την εργασία των μελισσών, είναι μεγάλα. Παρά τις μεγάλες αυτές διακυμάνσεις και την διαφοροποίηση όσον αφορά τις συνθήκες ανάπτυξης των μελισσιών, ο Μάρτιος θεωρείται για τη μελισσοκομία όλης της χώρας μας, ο πρώτος μήνας του έτους με σταθερή άνοδο της δυναμικότη-τας του μελισσιού, που δύσκολα ανακόπτεται μέχρι να πλησιάσουμε στη περίοδο εκμετάλλευσης της πρώτης κύριας ανθοφορίας. Οι απώλειες του χειμώνα τελειώνουν με τον προηγούμενο μήνα και από τώρα και ύστερα, αφού μετρήσουμε τα μελίσσια, μπορούμε να υπολογίσουμε την αύξηση του αριθμού στην οποία θα προχωρήσουμε τον επόμενο μήνα. Ανάλογη περίπου είναι και η εξέλιξη του πληθυσμού των μελισσιών κάθε σμήνους. Στα τέλη Φεβρουαρίου αρχές Μαρτίου βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο, μια κρίσιμη περίοδος για το μελίσσι, στη συνέχεια όμως αυξάνει εντυπωσιακά, μέχρι τα μέσα Μαΐου, οπότε και φθάνει στην υψηλότερη τιμή του.

Οι επισκέψεις του μελισσοκόμου στο μελισσοκομείο, γίνονται πιο τακτικές.
• Πρέπει να είναι έτοιμος και ενήμερος για την κατάσταση κάθε μελισσιού και να προσθέτει κηρήθρες έγκαιρα, να προλαμβάνει τη γρήγορη ανάπτυξη των σμηνών.
• Να ελέγχει τακτικά για την εκδήλωση συμπτωμάτων ασθενειών. Εκτός από τη Βαρρόα και τη Νοσεμίαση, αυτόν τον μήνα προσέχουμε για την εμφάνιση της ευρωπαϊκής σηψηγονίας καθώς και της ασκοσφαίρωσης. Τα μελίσσια που θα παρουσιάσουν ασθένειες του γόνου τα απομονώνουμε και φυσικά τα αποκλείουμε από οποιοδήποτε πρόγραμμα αύξησης, βασιλοτροφίας κλπ.
• Εάν σκοπεύουμε να κάνουμε βασιλοτροφία τον Απρίλιο, πρέπει από τον Μάρτιο να διαλέξουμε τα μελίσσια, στα οποία θα δώσουμε πλαίσια χωρίς φύλλο κηρήθρας, για την εκτροφή κηφήνων. Υπενθυμίζεται ότι, οι κηφήνες πρέπει να προηγηθούν κατά 20 περίπου μέρες των βασιλισσών (με αφετηρία τη γέννηση του αυγού) ώστε να συμπέσει χρονικά η ωριμότητά τους για γονιμοποίηση. Τα πλαίσια αυτά με κηφηνοκελιά το Μάιο μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν παγίδες της Βαρρόα, να καταστραφούν. Είναι μια καλή μέθοδος ελέγχου τη Βαρρόα, χωρίς φάρμακα.
• Η πρόληψη της σμηνουργίας σε ορισμένα πρώιμα μέρη της χώρας μας ξεκινά από το Μάρτιο. Νέα βασίλισσα, καινούργιες κηρήθρες, διαθέσιμος χώρος για την ανάπτυξη σμήνους, καλός αερισμός περιορίζουν την εκδήλωση του φυσικού αυτού φαινομένου.
• Από τον Μάρτιο ξεκινά η συρμάτωση των πλαισίων και η εισαγωγή φύλλων κηρήθρας στα μελίσσια.

ΣΥΡΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΛΑ ΚΗΡΗΘΡΑΣ

Η συρμάτωση των πλαισίων, το δέσιμο και το πέρασμα των φύλλων κηρήθρας δεν είναι δύσκολη δουλειά, μπορεί να γίνει απ’ όλα τα μέλη της οικογένειας του μελισσοκόμου, εκτός ίσως του δεσίματος που απαιτεί σχετική μυϊκή δύναμη, συνήθως στο σπίτι ή στην αποθήκη, με σχετική άνεση και γίνεται κατά κανόνα την άνοιξη ή αρχές καλοκαιριού, τότε που τα μελίσσια «δουλεύουν», αυξάνονται, ο «μελισσοκομικός πυρετός» του μελισσοκόμου είναι στα ύψη του, γεγονός που την καθιστά ευχάριστη εργασία. Στην νομαδική επαγγελματική μελισσοκομία δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ο μελισσοκόμος αιφνιδιάζεται, επισκεπτόμενος μετά από μέρες τα μελίσσια και ανακαλύπτει ότι, τα περισσότερα έχουν αρχίζει να κτίζουν κεριά πέρα από το τελευταίο τελάρο (σφήνες, γλώσσες, καλοπορέματα κλπ), υποχρεώνεται εκ των πραγμάτων να δέσει και να περάσει φύλλα στην ύπαιθρο σε μεγάλους αριθμούς ημερησίως. Η εργασία α’ αυτή την περίπτωση γίνεται πολύ κοπιαστική, η ανταμοιβή όμως είναι μεγαλύτερη, μέσα σε μια μέρα τα φύλλα κηρήθρας διαμορφώνονται σε κτισμένες κηρήθρες , οι πρώτες σταγόνες από φρεσκοκομιζόμενο νέκταρ κάνουν την εμφάνισή τους και η βασίλισσα έχει γεννήσει αυγά στα περισσότερα κελιά. Η εμπειρία, η ταχύτητα εργασίας (γιατί πάντα υπάρχει κίνδυνος να σταματήσει η ανθοφορία και να χαθεί η ευκαιρία), αλλά προπαντός η προετοιμασία, βοηθούν τον επαγγελματία μελισσοκόμο, ν’ αντεπεξέλθει στην επιτακτική αυτή βασική εργασία.

Για τους νεότερους μελισσοκόμους, αλλά και γι’ αυτούς από τους έμπειρους, αναφέρονται τα παρακάτω σχετικά:
Α) απαραίτητα υλικά
Β) προετοιμασία
Γ) δέσιμο
Δ) πέρασμα των φύλλων κηρήθρας
Ε) σωστή τοποθέτηση των φύλλων

Υλικά και εργαλεία

Πλαίσια ή τελάρα. Το πλαίσιο της κυψέλης Langstroth (Λάνγκστροθ) φέρει αυλάκι στο κάτω μέρος του κηρηθροφορέα (επάνω οριζόντιο ξύλο) και ορθοστάτες (τα δύο κάθετα ξύλα) με τέσσαρες τρύπες ισομετρικές, (αν φέρουμε κοντά τους δύο ορθοστάτες θα συμπέσουν οι τρύπες από όπου θα περάσει το σύρμα). Γίνεται από ξύλο καλής ποιότητας, συνήθως πεύκο, για ν’ αντέχουν, να μη παραμορφώνονται (σκεβρώνουν) και να μην είναι τόσο μαλακό ώστε να σκίζεται όταν θα τεντώσουμε το σύρμα.
Σύρμα. Το σύρμα πρέπει να είναι ανοξείδωτο, ανθεκτικό και ιδιαίτερα μαλακό. Κατάλληλο σύρμα είναι το Νο 60. Πιο λεπτό έχει μικρότερη αντοχή και πληγώνει τα χέρια, ενώ πιο χονδρό είναι εμπόδιο στο κτίσιμο των κηρήθρων. Ατσαλόσυρμα, έστω και σε κάποιο βαθμό, είναι ακατάλληλο.
Φύλλα κηρήθρας. Τα φύλλα κηρήθρας να κατασκευάζονται από φυσικό κερί μέλισσας και να ζυγίζουν από 60 – 80 γραμμάρια. Φυσικά τα βαρύτερα είναι ακριβότερα, αλλά καταλληλότερα γιατί έχουν μεγαλύτερο πάχος και τα σύρματα ενσωματώνονται μέσα στο κερί.
Εργαλεία. Μία πένσα και κόφτης για να κόβουμε τις άκρες του σύρματος ώστε να μην πληγώνουν το κερί και τα χέρια, είναι αρκετά για το συρμάτωμα. Για το πέρασμα των φύλλων κηρήθρας χρησιμοποιούμε ηλεκτρικό ρεύμα με τη βοήθεια 2 καλωδίων που είτε ενώνονται με τους πόλους της μπαταρίας του αυτοκινήτου (στην ύπαιθρο) είτε βγαίνουν από μετασχηματιστή που δίνει ρεύμα 15 – 25 Volt (είσοδος 220 Volt – έξοδος 15 – 25 Volt ).

Προετοιμασία. Η προετοιμασία είναι σκόπιμη και χρήσιμη σε όλους τους μελισσοκόμους, για όσους όμως διατηρούν μεγάλο αριθμό μελισσιών, είναι απαραίτητη. Η προμήθεια σύρματος και φύλλων κηρήθρας γίνεται νωρίς όταν ακόμη δεν τα χρειαζόμαστε. Το σύρμα ξετυλίγεται από την «κουλούρα» όπως την αγοράζουμε και κόβεται σε κομμάτια κατάλληλου μήκους που ταιριάζει στο δέσιμο που κάνει κάθε μελισσοκόμος. Ένας πρακτικός τρόπος ξετυλίγματος και κοπής είναι να τοποθετήσουμε δύο σίδερα ή καρφιά στο πάτωμα ή στον τοίχο της αποθήκης σε απόσταση, όση θέλουμε να είναι το σύρμα για κάθε πλαίσιο και ξετυλίγουμε το σύρμα περιφέροντας το από το ένα σίδερο στο άλλο, με προσοχή να μη «στρίψει», γιατί σ’ εκείνο το σημείο θα κοπεί στο συρμάτωμα. Στη συνέχεια δένουμε τη δέσμη σύρματος που έχει δημιουργηθεί σε 3 – 4 σημεία σφιχτά και κόβουμε τα σύρματα στα σημεία που γυρίζουν στα καρφιά. Με αυτόν τον τρόπο τραβώντας τη μια άκρη ενός σύρματος βγαίνει χωρίς να μπλεχτεί με τα υπόλοιπα. Τα σύρματα περνιούνται στα πλαίσια χωρίς να τα δέσουμε. Τα πλαίσια, εάν χρησιμοποιούνται πρώτη φορά ελέγχονται να είναι σωστά καρφωμένα και ίσια. Εάν ο κηρηθροφορέας είναι σκεβρωμένος (συμβαίνει κι αυτό), αντικαθίσταται ή δεν χρησιμοποιείται καθόλου το πλαίσιο, διαφορετικά αργότερα θα μας είναι συνεχώς εμπόδιο μέσα στο μελίσσι. Πλαίσια που έχουν χρησιμοποιηθεί βράζονται και καθαρίζονται καλά, ιδιαίτερα στο αυλάκι και στις γωνίες.
Το δέσιμο του σύρματος. Στο δέσιμο πρέπει να προσέξουμε μερικά σημεία:
1. εάν κοπεί το σύρμα δεν το ενώνουμε, το αντικαθιστούμε.
2. στην πλευρά που αρχίζουμε το δέσιμο, στην ίδια πλευρά τελειώνουμε και δένουμε την άλλη άκρη.
3. τα σύρματα πρέπει να είναι καλά τεντωμένα, «τεζαρισμένα». Ιδιαίτερα το πρώτο σύρμα, από πάνω, που δέχεται και τη μεγαλύτερη πίεση από το βάρος του μελιού στα «στεφανώματα». Χαλαρό σύρμα έχει ως συνέπεια την παραμόρφωση της κηρήθρας και κελιά ακατάλληλα για την εκτροφή εργατικού γόνου. Ο κάθε μελισσοκόμος έχει το δικό του τρόπο δεσίματος, ένα πολύ καλό όμως δέσιμο είναι αυτό που, εκτός των άλλων, δένει μεταξύ τους τα ξύλα του τελάρου στις τέσσαρες γωνίες. Με αυτόν τον τρόπο το πλαίσιο γίνεται στερεό, αντέχει στη δύναμη που απαιτείται για να ξεκολλήσει από τα τοιχώματα ή τον πυθμένα της κυψέλης καθώς και στις συνήθεις ταλαιπωρίες από τους μελισσοκομικούς χειρισμούς για αρκετά χρόνια. Το μήκος του σύρματος που απαιτείται είναι 2,80 μέτρα για ένα πλαίσιο.
Το πέρασμα των φύλλων κηρήθρας. Η εφαρμογή των φύλλων κηρήθρας στο έτοιμο συρματωμένο και δεμένο πλαίσιο γίνεται την ίδια μέρα. Αν το καθυστερήσουμε μπορεί τα σύρματα να χαλαρώσουν, ενώ εάν εφαρμοσθεί σωστά (όλα τα σύρματα να «χαθούν» μέσα στο κερί) αφ’ ενός το κερί κρατά τεζαρισμένο το σύρμα, αφ’ ετέρου η χρησιμοποίησή του στο μελίσσι μπορεί να καθυστερήσει αρκετό καιρό, αρκεί να το διατηρήσουμε σε σκιερό και δροσερό μέρος. Η τεχνική είναι απλή, (την αναφέρουμε για τους νέους μελισσοκόμους). Ακουμπάμε για ελάχιστα δευτερόλεπτα τους ακροδέκτες των καλωδίων (από μετασχηματιστή ή μπαταρία) στις δύο άκρες του σύρματος στα σημεία όπου αυτό τυλίγεται γύρω από τον ορθοστάτη για να δεθεί. Προηγουμένως έχουμε τοποθετήσει καλά το φύλλο μέσα στο αυλάκι του κηρηθροφορέα και φροντίζουμε το κερί να έρχεται σ’ επαφή σε όλο το μήκος των 4 συρμάτων. Κάποια προσοχή χρειάζεται να μην ακουμπήσουν μεταξύ τους ή πολύ κοντά στο σύρμα οι ακροδέκτες, γιατί θα γίνει «σώμα» και μπορεί να πάθει βλάβη ο μετασχηματιστής.

Σωστή τοποθέτηση των φύλλων κηρήθρας στο μελίσσι
• Πρωταρχικής σημασίας είναι η τοποθέτηση (εισαγωγή) του φύλλου στο μελίσσι, στην ώρα του, τότε που κτίζουν, πλέκουν οι μέλισσες κεριά. Το φύλλο σ’ αυτήν την περίπτωση κτίζεται μονομιάς, ομοιόμορφα, ενώ αν τοποθετηθεί μερικές μέρες πιο μπροστά οι μέλισσες το «γυαλίζουν», τα’ αποτυπώματα δηλαδή των εξαγωνικών κελιών μόλις διακρίνονται, μ αποτέλεσμα το ακανόνιστο κτίσιμο.
• Δεύτερος κανόνας, χωρίς εξαιρέσεις, δεν τοποθετούμε ποτέ φύλλο στη μέση της γονοφωλιάς. Κάτι τέτοιο μερικές φορές το μελίσσι το ξεπερνάει ανώδυνα, όμως αυτό δεν το γνωρίζουμε εκ των προτέρων και δεν διακινδυνεύουμε την πιθανότητα να μείνει εμπόδιο στην συνοχή του σμήνους ένα άκτιστο φύλλο.
• Η σωστή θέση του φύλλου είναι μετά το τελευταίο πλαίσιο του γόνου που συνήθως έχει αυγά και γύρη, εάν πέρα απ’ αυτό υπάρχει κι άλλο πλαίσιο (με μέλι) που καλύπτουν οι μέλισσες, τόσο το καλύτερο, το φύλλο θα κτισθεί κι από τις δύο πλευρές κανονικά.
• Εάν το μελίσσι είναι συμπληρωμένο και τα κεράκια επάνω στα πλαίσια, τα «ξασπρίσματα», μας δείχνουν ότι η ανθοφορία είναι πετυχημένη και η φωλιά δεν χωρά άλλο το μελίσσι, που αναπτύσσεται πολύ γρήγορα, τότε εφ’ όσον έχουμε, τοποθετούμε ορόφους με κτισμένες κηρήθρες. Στην περίπτωση που δεν έχουμε ή δε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε κτισμένες κηρήθρες, σπάνια (πρέπει να είναι πολύ καλή η ανθοφορία) χρησιμοποιούμε ολόκληρο όροφο με φύλλα. Συχνά είναι πιο πρακτικό να τοποθετούμε δύο φύλλα στις θέσεις 2 και 9 της φωλιάς τις κτισμένες κηρήθρες (που έχουν στις περισσότερες περιπτώσεις μέλι και γύρη) τις ανεβάζουμε στον όροφο (σε μια πλευρά) και ανάμεσά τους τοποθετούμε ένα τρίτο φύλλο. Σε μερικές μέρες που θα κτισθούν οι κηρήθρες, τοποθετούμε άλλες δύο στον όροφο πλέον και ούτω καθ’ εξής, μέχρις όταν συμπληρωθεί.

Αντικατάσταση των προβληματικών κυψελών
Τον προηγούμενο μήνα, στην αποθήκη, είχαμε επισκευάσει τις άδειες κυψέλες ή βάψαμε και εξοπλίσαμε τις καινούργιες που προμηθευτήκαμε. Τώρα με την άνοδο της θερμοκρασίας, ήρθε η ώρα να αντικαταστήσουμε όσες έχουν φθαρεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Διαλέγουμε μέρες ηλιόλουστες και ζεστές ώρες της ημέρας γι’ αυτή τη δουλειά, που πρέπει να γίνεται με προσεκτικές αλλά γρήγορες κινήσεις, για το φόβο να μην κρυώσει ο γόνος, να μη τραυματισθεί η βασίλισσα, να μη προκληθεί λεηλασία.

Ανθοφορίες του Μαρτίου
Ο Μάρτης είναι σχετικά πλούσιος σε ανθοφορίες. Αρκετά οπωροφόρα δένδρα ξεκινούν την άνθιση τον μήνα αυτόν, όπως η ροδακινιά, ενώ άλλα συνεχίζουν την άνθισή τους από τον προηγούμενο μήνα, όπως η βερικοκιά και η αμυγδαλιά. Το δενδρολίβανο, το φασκόμηλο, η άγρια λεβάντα, από τα αρωματικά φυτά, είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για το νέκταρ τους, όπως και η κουτσουπιά, η λαψάνα, η μολόχα, η ξυνίδα, ο ασφόδελος. Σημαντικό φυτό, όπου υπάρχει, είναι η ανοιξιάτικη κουμαριά. Η δάφνη προσφέρει στις μέλισσες γύρη όπως και τα όψιμα κυπαρίσσια. Η μελιτοέκκριση του πεύκου, όμως, αυτόν το μήνα είναι πολύ εντυπωσιακή. Το ευμετάβλητο του κλίματος και οι μικρές ακόμη δυνατότητες των μελισσιών, δεν επιτρέπουν την αξιοποίησή της, με αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες μελιού να μένουν ανεκμετάλλευτες. Στην περίπτωση που ένας μελισσοκόμος έχει δυνατά μελίσσια, με ανανεωμένο πληθυσμό μελισσών, συνιστάται να μεταφερθεί στο πεύκο από τα μέσα Φεβρουαρίου ακόμη. Υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής μελικηριδίων (σεξιόν) τον Μάρτιο και το πρώτο 15ήμερο του Απριλίου.
_________________

Δημήτρης Τσέλλιος
Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας

Χρήση οξαλικού οξέως

gr. OO   X   καθαρότητα

λίτρα                        

Χρήση οξαλικού οξέως

Οξαλικό οξύ   :      (Συσκευασμένο)   

                               Με δύο μόρια νερού      

      Τελική καθαρότητα: 71,5%

Δοσολογίες: 

1.      75 γρ. οξαλικού σε 1 κιλό νερό και 1 κιλό ζάχαρη. Τελικό ποσοστό οξαλικού στο μίγμα = 3,2%

2.      50 γρ οξαλικού σε 1 κιλό νερό και ½  κιλό ζάχαρη. Τελικό ποσοστό οξαλικού στο μίγμα = 2,7 % (άνοιξη , καλοκαίρι)

 

Οξαλικό οξύ   :      (Χύμα, σε ποσότητες 1 ή 2 κιλών)   

                               Χωρίς μόρια νερού       

      Τελική καθαρότητα: 99,6%

3.      58 γρ. οξαλικού  σε  1 κιλό νερό και1 κιλό ζάχαρη.  Τελικό ποσοστό οξαλικού στο μίγμα = 3,2%

4. 40 γρ. οξαλικού σε 1 κιλό νερό και ½  κιλό ζάχαρη. Τελικό ποσοστό οξαλικού στο μίγμα = 2,7 % (άνοιξη , καλοκαίρι)

Συνιστάται:

1. Μία μόνο εφαρμογή σε μελίσσια χωρίς ανοιχτό γόνο, με τελικό ποσοστό οξαλικού 3,2%(σωστή θεραπεία)

2. Mία μόνο εφαρμογή σε μελίσσια με ανοιχτό γόνο,  με τελικό ποσοστό οξαλικού 2,7% (μόνο ανακούφιση για το μελίσσι)

Χρήση:

Χρησιμοποιούμε σύριγγα των 60 ml.  Μόνο 5 ml ανά τελάρο, ποτέ πάνω από 50 ml σε 10άρι μελίσσι, και με θερμοκρασίες  γύρω στους 10 βαθμούς . Πρέπει να εκτιμήσουμε σωστά σε πόσα τελάρα ‘πατάει’ το μελίσσι.  Κάνουμε διαβροχή στις μέλισσες με σύριγγα όπως το Περιζίν.  

Ηλίανθος (Helianthus annuus)

Καλλιεργούμενο φυτό που η έκτασή του επηρεάζεται πολύ από τις τιμές των σπόρων
του ή των ανταγωνίσιμων καλλιεργειών. Η παραδοσιακή για τη χώρα μας περιοχή
καλλιέργειάς του είναι ο Έβρος. Προσφέρει μέλι σε μεγάλες ποσότητες αδυνατίζουν
όμως σημαντικά τα μελισσοσμήνη. Ανθίζει Ιούνιο-Ιούλιο, το μέλι του είναι
ανοιχτόχρωμο, έχουμε όμως μεγάλη φθορά των συλλεκτριών μελισσών, οι οποίες
γρήγορα χάνουν το τρίχωμά τους και μαυρίζουν. Η φθορά των συλλεκτριών
μελισσών είναι εντονότερη σε ξηρικές καλλιέργειες και για το λόγο αυτό θα πρέπει
να αποφεύγονται από τους μελισσοκόμους. Και στην περίπτωση που έχουμε αρκετές
βροχές και υπάρχει περίσσεια υγρασίας, η παραμονή των μελισσιών στον ηλίανθο
πρέπει να είναι πολύ σύντομη. Μόλις είναι έτοιμα για τρύγο, τρυγούμε και
μεταφέρουμε τα μελίσσια μας σε γυρεοφόρες ανθοφορίες. Πρέπει να σημειωθεί ότι
μετά τον ηλίανθο τα μελίσσια δεν ‘τραβούν’ στο πεύκο. Αυτό είναι άλλωστε
αναμενόμενο αφού εκτός της φθοράς των συλλεκτριών μελισσών, παρατηρείται και
‘μπλοκάρισμα του γόνου’ από τα μέλια.

Μουσμουλιά (Mespilus japonica)

Καρποφόρο δέντρο που χρησιμοποιείται και ως καλλωπιστικό. Έχει μεγάλα
λογχοειδή και δερματώδη φύλλα γυαλιστερά στην πάνω επιφάνεια και χνουδωτά
στην κάτω, ενώ οι βαθιές νευρώσεις δίνουν στην επιφάνεια του φύλλου ανάγλυφη
εμφάνιση. Από τους πλέον πτωχούς μήνες του έτους είναι ο Νοέμβριος. Δύσκολα
μπορεί να ξεχωρίσει κανείς ένα ,δύο μελισσοκομικά φυτά αποκλειστικά αυτής της
εποχής. Ίσως η μουσμουλιά που σηματοδοτεί την έναρξη του μελισσοκομικού
χειμώνα να είναι τελικά το πιο αντιπροσωπευτικό φυτό αυτού του μήνα για τη χώρα
μας. Τα λουλούδια της μουσμουλιάς είναι πολύ ανθεκτικά στα καιρικά φαινόμενα,
βροχή, αέρας, άλλωστε η εποχή άνθισης χαρακτηρίζεται από ευμετάβλητο καιρό,
προσελκύουν πολλά είδη εντόμων, κυρίως όμως μέλισσες και βομβίνους.
Προσφέρουν νέκταρ και γύρη. Το χρώμα της γύρης στα πόδια της μέλισσας είναι
ωχρό-κίτρινο. Η διάρκεια της ανθοφορίας κλιμακώνεται σε μεγάλο χρονικό
διάστημα, πέραν του μηνός, εξαιτίας της σταδιακής άνθισης και της μεγάλης
διάρκειας ζωής των λουλουδιών. Αυτό φαίνεται αργότερα στο δέσιμο και την
ωρίμανση των καρπών, όταν στον ίδιο βότρυ υπάρχουν καρποί σε διαφορετικά
στάδια ωρίμανσης. Συνιστάται η επέκταση της καλλιέργειας του δένδρου αυτού
μεμονωμένα ως καλλωπιστικό ή οργανωμένα σε μεγαλύτερες εκτάσεις. Σε μια τέτοια
περίπτωση η μουσμουλιά θα αποκτήσει για την Ελληνική μελισσοκομία ανάλογη
σημασία μ’αυτήν που έχει σ’άλλες χώρες όπως την Ισπανία όπου κάθε χρόνο στη
Β.Α. περιοχή τους συρρέουν χιλιάδες μελίσσια για την εκμετάλλευση αυτής της
ανθοφορίας.